Yn draddodiadol, mae'r cymunedau ar hyd arfordir gorllewinol Cymru wedi ffynnu ar fasnach forwrol a physgota, gyda chynnyrch y tir amaethyddol ynghyd â mwynau, cerrig a llechi'r ucheldir yn cael ei allforio drwy borthladdoedd Pwllheli a Phorthmadog a glo, calch a choed yn cael eu mewnforio. Mae'r gyfrol hon yn archwilio cyfraniad y rheilffordd o Bwllheli i Harlech i'r masnachu hwn.