Yn y cyfnod presennol o ryfela a dadlau am ymyrraeth Prydain yn Afghanistan ac Irac, dyma gyfrol sy'n amlygu mor gyfoes yw safiad a dadleuon y Cymro a'r heddychwr Henry Richard yn y 19eg ganrif, a pha mor flaengar oedd ei ymdrechion dros Gymru, addysg yng Nghymru a thros yr iaith Gymraeg.